‘विठ्ठल’नामाचा जप सुधारतो हृदयाचे आरोग्य !

आज आषाढी एकादशी ! महाराष्ट्राचे  दैवत  समजल्या  जाणार्‍या  विठूमाऊलीच्या दर्शनासाठी लाखो वारकरी कित्येक किलोमीटर पायी चालत पंढरपुरात येतात. या वारीच्या दरम्यान विठू नामाचा गजर केला  जातो. हाच गजर त्यांना वारीत चालण्याची  प्रेरणा देतो. हे  संशोधनातून आता समोर आले आहे.

‘एशियन जर्नल ऑफ  कॉम्प्लिमेंटरी अ‍ॅन्ड अल्टरनेटिव्ह मेडिसीन’ यांच्या अहवालानुसार ‘विठ्ठल’ नावाचा जप केल्यास हृद्याचे कार्य सुधारते. तसेच हृद्य चक्राला देखील चालना मिळते.

‘विठ्ठल’ शब्दाचा शास्त्रिय संबंध  - 

‘स्वर’ आणि ‘व्यंजनां’नी मिळून देवनागरी लिपी बनते.  स्वर हे स्वयंलंबी  तर व्यंजन हे  स्वरांवर अवलंबून असतात. व्यंजनांचे ‘अल्पप्राण’ (उच्चारताना तोंडातून हलकीच हवा बाहेर पडते)  व ‘महाप्राण’ (उच्चारताना अधिक हवा बाहेर पडते) अशा दोन विभागात विभागणी होते. यानुसार  ‘विठठल’ शब्दांत 2 महाप्राण व अल्पप्राण शब्दांचा समावेश आहे.  असे समीकरण असलेला ‘विठठल’ हा  एकमेव ईश्वरी शब्द  आहे.

‘विठठल’ शब्दाचा ‘हृद्य’चक्राशी असलेला संबंध - 

शरीर हे ’7′ चक्रांनी बनलेले असते. त्यापैकी हृद्याजवळ असलेले चक्र म्हणजे ‘अनाहत’ चक्र ! शरीरातील प्रत्येक  चक्राचे एक बीजाक्षर असते. त्यानुसार ‘अनाहत’ चक्राचे बीजाक्षर ‘ठ’ आहे. हे अक्षर अन्य कोणत्याही चक्रावर अवलंबून नसून थेट हदयचक्राशी निगडीत आहे. नमस्कारानेही सुधारते अनाहत चक्राचे कार्य  

आयुर्वेदातील ‘प्राण’ (वायू) ही संकल्पना व विठ्ठल शब्दाचा संबंध - 

आयुर्वेदानुसार आपल्या शरीरात वाताचे नियंत्रण ‘प्राण’ हा घटकावर अवलंबून असतो. व त्याचे स्थान हे हद्याजवळ असते. ‘प्राण’ व ‘हृद्या’चा एकमेकांवर थेट प्रभाव होतो. तसेच ‘ठ’ हा महाप्राण शब्द असून त्याचा ‘ विठ्ठल’ या शब्दांत दोनदा समावेश होत असल्याने त्याचा जप केल्यास हृदयावर अधिक चांगला प्रभाव पडतो.

 प्रयोग –

30 निरोगी लोकांवर एक प्रयोग करण्यात आला. त्यानुसार 9 मिनिटे ‘विठ्ठल’ नावाचा जप केल्यानंतर त्या लोकांचा नाडीचे ठोके, हृद्याचे ठोके  व रक्तदाब 5 टक्क्यांनी सुधारला. तसेच त्यांचा शारीरिक उत्साह व उर्जादेखील वाढली.

ब्रम्हा, विष्णू  आणि महेश या तिन्हींचा समावेश ‘विठ्ठला’त असल्याचे समजले जाते. त्याची मुर्ती ही योग मुर्ती समजली जाते.  वारकरी वारीदरम्यान चालत, विठूनमाचा जयघोष करत पंढरपुरात येतात. चालण्यामुळे हृद्याचे पंपिंग सुधारते. व यादरम्यान ‘विठ्ठल’ नावाचा जप केल्यास ह्द्य चक्रालाही चालना मिळते. कोलेस्टेरॉल कमी करायचयं? मग आहारात ठेवा हे 7 पदार्थ !

संबंधित दुवे -

• आषाढी एकादशी विशेष : हेल्दी आणि टेस्टी ‘मूगडाळीची खीर’
• उपवास विशेष रेसिपी : केळाच्या साटोऱ्या
• उपवास विशेष रेसिपी : कंदमुळांची टिक्की

Reference - 

Prasad Joshi, Avinash Inamdar, Sanjivani Inamdar, Ravi Prayag, Jyuthica K Laghate, Bhagyashree Nilkanth. Effect of chanting ‘Vitthal’ on Heart: A Clinical Study. Asian Journal of Complementary and Alternative Medicine 02 (02); 2014; 11-15.

मराठीत ‘आरोग्य व उपचार’ संबंधित अधिक लेख वाचण्यासाठी, मराठी विभागाला अवश्य भेट द्या. तसेच आमच्या ‘फेसबुक’ पेज व ‘ट्विटर’ हॅन्डललाही नक्की लाईक करा.

तुमच्या आरोग्यविषयक समस्यांना प्रख्यात डॉक्टरांकडून मार्गदर्शन मिळवण्यासाठी आमच्या ‘फोरम‘ ला भेट द्या.