ताण तणाव सांभाळून डीप्रेशनवर मात करण्यासाठी खास टीप्स !

भविष्यातील नैराश्याबाबत शोध घेणा-या संशोधनामुळे ड्रिपेशन व मानसिक आजारांवर उपचार करणे सोपे झाले आहे.

जर तुम्हाला असे समजले की तुम्ही चार वर्षानंतर डिप्रेशन मध्ये जाणार आहात तर काय कराल? नुकत्याच करण्यात आलेल्या एका संशोधनात एक ब्रेन मार्कर आढळला आहे.या ब्रेन मार्करमुळे एखादी व्यक्ती चिंता-काळजी मुळे भविष्यात डिप्रेशनमध्ये जाऊ शकते का याचा अंदाज घेतला जाऊ शकतो.या शोधामुळे भविष्यात येणा-या ड्रिपेशन व मानसिक आजारांवर उपचार करणे देखील सोपे झाले आहे.सहाजिकच यामुळे एखाद्याचे आयुष्य नक्कीच वाचविता येऊ शकते.यासाठी वाचा नैराश्य येण्यास कारणीभूत ठरतात या ७ सवयी

Neuron जर्नल मध्ये प्रसिद्ध झालेल्या एका अभ्यासानूसार शास्त्रज्ञांना मेंदूच्या आत खोल अशा एका रचनेचा शोध लागला आहे ज्या रचनेला Amydgala असे म्हणतात.या रचनेमुळे निरनिराळी माणसे ताणतणावाच्या परिस्थितीला निरनिराळ्या पद्धतीने प्रतिसाद देतात.ड्यूक विद्यापीठातील Psychology व Neuroscience चे प्रोफेसर व जेष्ठ लेखक अहमद हरीरी यांच्या मते एखाद्या माणसाचा मेंदू आपल्याला त्या व्यक्तीच्या आयुष्यात चार वर्षानंतरच्या काळातील भावनिक असुरक्षितता ते ताण याबाबतचा अंदाज सांगू शकतो हा शोध खरच खूप उल्लेखनीय आहे. तसेच हरीरी यांच्या लॅबमधील Postdoctoral Researcher व First author Johnna Swartz यांच्यामते या ब्रेन मार्करमुळे त्या व्यक्तीचा मानसिक विकार बळावण्याआधीच त्याला योग्य ते उपचार देऊन बरे करता येऊ शकते.ज्यामुळे त्या व्यक्तीला त्याचे पुढील आयुष्य उत्तमरित्या जगता येते.

या नव्या संशोधनात ७५३ लोक सहभागी झाले होते.यासाठी काही रागवलेल्या व भयंकर चेह-यांच्या कॉलेजच्या विद्यार्थ्यांचे मेंदू देखील स्कॅन केले गेले.तसेच Amydgala चे कार्य उत्तेजित करण्यासाठी Functional Magnetic Resonance Imaging (FMRI) ही टेक्नॉलॉजी निर्धारित करण्यात आली.संशोधनात असे आढळले की अनेक जण संशोधन सुरु होताच Amydgala ला रिएॅक्टीव्ह झाले.तर काही जणांमध्ये ताणामुळे चिंता अथवा डिप्रेशन येण्याची लक्षणे स्कॅनींग नंतर आढळली.यासाठी नक्की वाचा आजच्या जीवनशैलीत कशी ओळखाल नैराश्याची लक्षणं !

डिप्रेशन पासून वाचण्यासाठी व डिप्रेशन नियंत्रणात आणण्यासाठी करा या काही टीप्स-

१.नियमित व्यायाम करा-

डिप्रेशन पासून दूर राहण्यासाठी स्वत:ला अॅक्टिव्ह ठेवणे फार गरजेचे आहे.व्यायाम ही शरीरात ऑक्सिजनचा पुरवठा वाढवणारी एक नैसर्गिक अॅन्टीडिप्रेस्टंट क्रिया आहे.संशोधनात काही लोकांना त्यांच्या आवडीनूसार आठ आठवडे अॅरोबिक्स व्यायाम व नॉन-अॅरोबिक्स व्यायाम आठवड्यातून तीनदा करण्यास सांगण्यात आले.यामुळे त्या लोकांचे डिप्रेशनचे प्रमाण लक्षणीय रित्या कमी झाल्याचे आढळले.तसेच रात्रीच्या शांत झोपेसाठी करा हे ’3′ मिनिटांचे श्वसनाचे व्यायाम !

२.पुरेशी झोप घ्या-

२००५ साली स्लीप जर्नलमध्ये प्रकाशित करण्यात आलेल्या अभ्यासामध्ये सर्व काही चांगले असताना केवळ निद्रानाशामुळे डिप्रेशनचा त्रास होण्याची शक्यता १० पट असते असे आढळले आहे.त्यापुढील संशोधनात बॉ़डी क्लॉक अथवा जीवनचक्रामध्ये बदल झाल्यामुळे मेंदूमधील केमिकल पॅटर्न बदलतो व त्यामुळे मानसिक विकार होऊ शकतात असे आढळले.रात्री झोप येत नाही? मग हे १० उपाय करून पहा !

३. आहारात साखरेचे प्रमाण कमी करा-

संशोधनानूसार साखरेचे प्रमाण आहारात अधिक असल्यास देखील भविष्यात एखाद्याला डिप्रेशन येण्याची शक्यता असते.कारण साखरेच्या अति प्रमाणाचा थेट तुमच्या मेंदूवर परिणाम होतो व ज्यामुळे डिप्रेशन येऊ शकते.साखरेच्या अति सेवनामुळे ऑक्सिडेटीव्ह ताण वाढतो.ज्यामुळे मेंदूमध्ये रासायनिक बदल होतात व डिप्रेशन येते.यासाठी डीप्रेस मूड सुधारायला आहारात करा हे बदल !हे देखील जरुर वाचा.

४. मद्यपान कमी करा-

जर तुम्हाला आधी डिप्रेशनचा त्रास झाला असेल किंवा भविष्यात तशी लक्षणे दिसत असतील तर मद्यपान करणे टाळणे हाच एकमेव उत्तम उपाय असू शकते.अल्कोहोल हे मूड-अल्टरींग डिप्रेसंट ड्रग म्हणून ओळखले जाते.त्यामुळे मद्यपानामुळे एखादी व्यक्ती पुर्णपणे डिप्रेशनमध्ये अथवा दारुच्या आहारी जाऊ शकते.यासाठी करा हे दारूची नशा उतरवणारे घरगुती उपाय !

५. नियमित ध्यान करा-

अनेक संशोधनात असे आढळले आहे की मेडीटेशनचा मेंदूवर चांगला परिणाम होतो.खरेतर नॉन-डायरेक्टीव मेडीटेशन हे फोर्स मेडीटेशनपेक्षा अधिक प्रभावी असू शकते.कारण नॉन-डायरेक्टीव मेडीटेशन मेंदूमधील भावना व आठवणींना कार्यान्वित करते.ज्यामुळे डिप्रेशनची लक्षणे नियंत्रित राहतात व  तुम्हाला जीवनातील ताण-तणावसोबत जुळवून घेण्यास मदत होते.तसेच या योगमुद्रेने कामाचा ताण कामाच्या ठिकाणीच विसरा !

Read this in English

Translated by Trupti Paradkar

छाया चित्र सौजन्य : Shutterstock